این پرچم همیشه بالاست – تازوما

به گزارش تازوما، به نقل از همشهری ‌آنلاین، پارچه‌های سیاه زیر دستان هنرمندش با رنگ‌های سبز، سرخ، سفید و طلایی به بیرق و کتیبه‌های بی‌نظیری تبدیل و زینت‌بخش هیات‌ها و مساجد می‌شود. برخی از پرچم‌هایی که در این سال‌ها دوخته راهی موزه‌ها هم شده‌است. حاج ابراهیم روزگار ۸۰ سالگی را می‌گذراند و پشت چرخ خیاطی نشستن براش سخت شده، اما می‌گوید همیشه با عشق به امام حسین(ع) این کار را انجام داده و هنوز هم با همین عشق جان می‌گیرد. پرچم‌دوزی استاد اشرفی از آن جهت خاص و دیدنی است که اجرای طرح‌های اسلیمی، خوشنویسی اشعار و اسامی را خودش انجام می‌دهد و تکنیک‌های سایه‌روشن و انتخاب رنگ برای خلق حجم را در گلدوزی به کار گرفته است.

آرزوی دوخت پرچم حسین (ع)

حاج ابراهیم اشرفی را همه اهل تبریز می‌شناسند و برایش احترام خاصی قائل‌ هستند. بیشتر پرچم‌ها و کتیبه‌های او را در مساجد و هیات‌ها دیده‌اند. حاج ابراهیم نوجوان بود که پرچم‌دوز امام حسین (ع) شد. می‌گوید: «این روزها یک سوزن به چشم خودم می‌زنم و یک سوزن به پارچه. اما هنوز عاشق کارم هستم و پشت چرخ خیاطی می‌نشینم.»
حاج ابراهیم در مشهد نیز شناخته شده است. پدربزرگ این خانواده آذری اهل تبریز، روحانی بود و به همین دلیل سال‌ها در محله پاچنار مشهد زندگی کردند. حاج ابراهیم در خانواده‌ای متدین بزرگ شد و از نوجوانی با شروع ماه محرم به هیات آذری‌های مقیم مشهد می‌رفت. پرچم‌دوزی هیات‌های امام حسین(ع) هم یادگار همان روزهایی است که خانواده‌اش در مشهد زندگی می‌کردند.
به رسم آن زمان که بچه‌ها با فراغت از مدرسه و امتحان، تابستان‌های داغ و طولانی را به یادگیری یک حرفه‌ می‌گذراندند، حاج ابراهیم هم در روزگار نوجوانی تجربه‌های متفاوتی را از سر گذراند. اما خاطره آن روزی که پایش را به مغازه پرچم‌دوزی گذاشت، همیشه در ذهنش زنده است. روزی که مسیر زندگی‌اش را برای همیشه رقم زد.
می‌گوید: «پرچم هیات‌ها و کتیه‌های امام حسین (ع) را می‌دوختند. من شاگرد مغازه بودم. به اصطلاح شاگردی می‌کردم. استاد هم تمام فن و ترفندهای دوخت و دوز را برای خودش نگه می‌داشت. در آموزش دست و دلباز نبود. نمی‌دانم چه حکمتی بود که گلدوزی روی پارچه‌های سیاه یا همین پرچم‌های امام حسین(ع) این‌قدر برایم دوست‌داشتنی شده‌بود. مدام دوست داشتم بیشتر یاد بگیرم. تمام اشتیاق من این بود که وقتی همه برای ناهار می‌روند، من پشت میز خیاطی‌شان بروم و ببینم چه کرده‌اند. سعی می‌کردم از روی دوخت و دوز آنان و ترکیب و انتخاب رنگ‌ها کار را یاد بگیرم. آرزو داشتم من هم زودتر بتوانم پشت چرخ بنشینم و پرچم بدوزم.»

آغاز راه

حاج ابراهیم به هر زحمتی بود الفبای دوخت و دوز و اصطلاحات خیاطی و مهارت‌ها را یاد گرفت، چه با آزمون و خطا چه با شاگردی کردن. خیاطی و گلدوزی را به عشق پرچم‌دوزی یاد گرفت.
او ادامه می‌دهد: «استاد بعدی من که فوت و فن را یادم داد، باقر فهیمی در مشهد بود. من هم شبانه‌روز کار می‌کردم و یک لحظه از فکر یادگرفتن زیر و بم کار بیرون نمی‌آمدم. یادم هست بعد از آن اولین نفرهایی که سراغ من آمدند و برای هیات‌شان پرچم سفارش دادند. حتی مبلغی هم پیش دادند تا بتوانم نخ و پارچه بخرم.»
از زمین تا سقف مغازه پرچم‌دوزی حاج ابراهیم پر از دوک‌های نازک و ضخیم رنگارنگ است. خودش هم وسط مغازه پشت چرخ خیاطی نشسته و عینک زده و گلدوزی پرچم انجام می‌دهد.

کتیبه‌های جان‌بخش

چندی بعد حاج ابراهیم از مشهد به زادگاهش برمی‌گردد و پرچم‌دوزی را در تبریز ادامه می‌دهد. اولین پرچم را هم برای هیات «ویجویه» در محله «درب گجیل» در تبریز دوخت.
می‌گوید: «پرچم عالی و نابی دوختم. رنگ‌هایش زنده بود. سایه روشن هم کار کردم. پرچم حجم داشت. دومین پرچم را هم برای نصب در خیابان دوختم، با ابریشم طبیعی. الان هم آن پرچم در موزه است.»
برخی از پرچم‌هایی که برای هیات‌ها دوخته گوشی از روایت کربلاست؛ گودال قتلگاه، ذوالجناح، خیمه‌های آتش گرفته، زنان سر در گریبان، کودکان گریان، نیزه‌ها و اسب‌ها را با تمام ریزه‌کاری‌ها گلدوزی کرده. انتخاب رنگ و سایه‌روشن‌ها و تکنیک‌های گلدوزی چنان در هم تنیده‌اند که پرچم شبیه یک تابلوی نقاشی شده‌است.
طرح‌ها، نقشه‌ها و خطاطی هر هیاتی با دیگری متفاوت است. پرچم‌دوزی محرم برای استاد ابراهیم اشرفی فقط هنر گلدزوی روی پارچه نیست. او معتقد است این کار ماشینی نیست و عشق می‌خواهد.می‌گوید: «افتخار می‌کنم که پرچم‌دوز حسین(ع) هستم و همیشه هم با عشق کارم را انجام داده‌ام. همین کتیبه‌ها مرا سرپا نگه داشته‌اند وگرنه من باید بازنشسته بشم.»

پرچم حسینیه اعظم زنجان

بزرگترین پرچمی که حاج ابراهیم گلدوزی کرده و دوخته ابعاد ۶ در ۴ متر داشته و برای حسینیه اعظم زنجان بوده‌است. معمولا طرح‌های اسلیمی را روی پارچه طراحی و بعد گلدوزی می‌کند. پرچم‌هایی که او می‌دوزد به اسامی خداوند و القاب امام حسین(ع) نیز مزین است. می‌گوید:‌ «معمولا نام هر هیات را هم روی پرچم طراحی و بعد گلدوزی می‌کنم. گاهی هم اشعار فارسی یا ترکی را دور تا دور پرچم می‌دوزم.» او که تا کلاس ششم ابتدایی درس خوانده، خوش خط هم هست و معتقد است خوش‌خطی‌ را از پدربزرگش به ارث برده.

دوخت پرچم از روی کارت پستال

حاج ابراهیم، زمانی که کارش را تازه شروع کرده بود، ابتکاراتی هم داشت. او می‌گوید: «کارت پستالی از هندوستان به دستم رسید که یک نقاشی از عصر عاشورا بود؛ غروب آفتاب و ذوالجناح و جزئیاتی دیگر. این تصویر را روی پرچم آوردم و گلدوزی کردم.» می‌گوید: «امیدوارم خداوند اجر پرچم‌دوزی امام حسین (ع) را نصیب من کند.» پرچم‌های عزاداری او فقط در تیمچه امیر بازار تبریز و هیات‌های آذربایجان شرقی نیست و دست‌دوخته‌های او به هیات‌های شهرهای مختلف کشور هستند.

پایان خبر تازوما