نمونه دادخواست تعدیل تقسیط مهریه

تعدیل تقسیط مهریه زمانی مطرح می شود که پس از صدور حکم اعسار و تعیین اقساط مهریه، شرایط مالی زوج یا زوجه یا وضعیت اقتصادی جامعه تغییر کرده باشد. این دادخواست به طرفین امکان می دهد تا با ارائه دلایل و مدارک مستند، از دادگاه بخواهند میزان اقساط تعیین شده را بر اساس شرایط جدید، کاهش یا افزایش دهد. این فرآیند حقوقی، راهکاری برای ایجاد تعادل و انصاف در پرداخت مهریه و متناسب سازی آن با واقعیت های اقتصادی است. در این فرآیند، تجربه هر فرد می تواند سرشار از دغدغه ها و نگرانی هایی باشد که نیازمند راهنمایی دقیق و همراهی همدلانه است. برای کسی که درگیر این ماجراست، هر گام می تواند سرنوشت ساز باشد و این راهنما قصد دارد تا او را در مسیری مطمئن و آگاهانه یاری رساند.

درک تعدیل تقسیط مهریه: چرا و چگونه؟

تصور کنید فردی در دوران زندگی مشترک یا پس از آن، با مسئله پرداخت مهریه روبرو می شود. در بسیاری از موارد، پرداخت یکجای مهریه امکان پذیر نیست و دادگاه با در نظر گرفتن وضعیت مالی زوج، حکم به تقسیط مهریه می دهد. اما زندگی همواره در حال تغییر است؛ شرایط اقتصادی نوسان می کند و اوضاع معیشت افراد دگرگون می شود. در چنین شرایطی است که مفهوم تعدیل تقسیط مهریه اهمیت ویژه ای پیدا می کند.

تعدیل اقساط مهریه چیست؟

تعدیل اقساط مهریه به معنای بازنگری و تغییر در میزان اقساط ماهانه یا دوره ای مهریه است که پیش تر توسط دادگاه تعیین شده بود. این بازنگری می تواند به درخواست هر یک از زوجین صورت گیرد و هدف آن، منطبق ساختن میزان اقساط با توانایی مالی فعلی مدیون (زوج) و یا ارزش واقعی مهریه (در شرایط تورمی) است. فرض کنید حکم تقسیط مهریه صادر شده و فرد ملزم به پرداخت مبلغی مشخص در هر ماه شده است. اما پس از مدتی، با کاهش چشمگیر درآمد خود یا افزایش غیرمنتظره هزینه های زندگی مواجه می شود. در چنین حالتی، ادامه پرداخت اقساط قبلی عملاً ناممکن یا بسیار دشوار خواهد بود. اینجاست که درخواست تعدیل اقساط، راه نجاتی برای او محسوب می شود تا بار مالی از دوش او برداشته شده و پرداخت مهریه به شکلی عادلانه و متناسب با واقعیت های موجود صورت پذیرد.

تفاوت اعسار از مهریه و تعدیل اقساط مهریه

گرچه هر دو مفهوم اعسار و تعدیل در ارتباط با پرداخت مهریه قرار دارند، اما تفاوت های اساسی بین آنها وجود دارد که درک این تفاوت ها برای پیگیری صحیح حقوقی اهمیت بسیاری دارد. اعسار از مهریه در واقع به معنای ناتوانی فرد از پرداخت یکجای مهریه در زمان مطالبه آن است. هنگامی که زوجه مهریه خود را مطالبه می کند، اگر زوج توانایی مالی برای پرداخت کامل آن را نداشته باشد، می تواند دادخواست اعسار تقدیم کند. دادگاه پس از بررسی وضعیت مالی او، در صورت احراز اعسار، حکم به تقسیط مهریه صادر می کند. بنابراین، اعسار، مرحله اولیه برای تعیین شیوه پرداخت (تقسیط) است.

اما تعدیل اقساط مهریه، مرحله ای پس از صدور حکم قطعی اعسار و تقسیط است. زمانی که اقساط تعیین شده اند و فرد در حال پرداخت آن هاست، اگر شرایط مالی او یا شرایط اقتصادی کشور دچار تغییرات عمده ای شود، می تواند درخواست تعدیل دهد. به عبارت دیگر، اعسار مربوط به امکان پرداخت یا عدم امکان پرداخت یکجا و تعیین اقساط اولیه است، در حالی که تعدیل به تغییر میزان اقساط از پیش تعیین شده بر اساس شرایط جدید می پردازد. این دو، نه رقیب، بلکه مکمل یکدیگر در مسیر طولانی پرداخت مهریه هستند.

مبنای قانونی تعدیل اقساط مهریه: ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی

هرگونه اقدام قانونی نیازمند یک پشتوانه و مبنای محکم حقوقی است. در خصوص تعدیل اقساط مهریه نیز، این مبنا در ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و تبصره های آن ریشه دارد. این ماده قانونی، چراغ راهی است برای قاضی تا در مورد درخواست های تعدیل، تصمیم گیری کند و به طرفین دعوا امکان می دهد تا در صورت تغییر شرایط، تقاضای بازبینی داشته باشند.

متن کامل ماده ۱۱ و تبصره های آن

ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی به صراحت این موضوع را بیان می کند:
ماده ۱۱ – در صورت ثبوت اعسار، چنانچه مدیون متمکن از پرداخت به نحو اقساط شناخته شود، دادگاه ضمن صدور حکم اعسار با ملاحظه وضعیت او مهلت مناسبی برای پرداخت می دهد یا حکم تقسیط بدهی را صادر می کند. در تعیین اقساط باید میزان درآمد مدیون و معیشت ضروری او لحاظ شده و به نحوی باشد که او توانایی پرداخت آن را داشته باشد.

تبصره ۱ – صدور حکم تقسیط محکومٌ به یا دادن مهلت به مدیون، مانع استیفای بخش اجرا نشده آن از اموالی که از محکومٌ علیه به دست می آید یا مطالبات وی نیست.

تبصره ۲ – هر یک از محکومٌ له یا محکومٌ علیه می توانند با تقدیم دادخواست، تعدیل اقساط را از دادگاه بخواهند. دادگاه با عنایت به نرخ تورم بر اساس اعلام مراجع رسمی قانونی کشور یا تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکومٌ علیه نسبت به تعدیل میزان اقساط اقدام می کند.

این تبصره ۲ همان نقطه ای است که به افراد درگیر این پرونده ها امید می بخشد. هر یک از محکوم له یا محکوم علیه به معنای آن است که هم زوج (مردی که مهریه را می پردازد) و هم زوجه (زنی که مهریه را دریافت می کند) حق دارند درخواست تعدیل دهند. نکته کلیدی دیگر، نرخ تورم بر اساس اعلام مراجع رسمی قانونی کشور و تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکوم علیه است که دادگاه باید آن ها را ملاک تصمیم گیری خود قرار دهد.

نقش مراجع رسمی در تعیین نرخ تورم

در کشورهایی مانند ایران که نوسانات اقتصادی و تورم از دغدغه های همیشگی به شمار می آید، تغییر ارزش پول و به تبع آن ارزش مهریه، می تواند چالش های جدی برای هر دو طرف ایجاد کند. در اینجا، نقش مراجع رسمی قانونی کشور بسیار پررنگ می شود. نهادهایی مانند بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، مرکز آمار ایران، یا سایر مراجع رسمی که به صورت دوره ای و قانونی نرخ تورم را اعلام می کنند، می توانند مستندات محکمی برای درخواست تعدیل بر اساس نرخ تورم ارائه دهند. قاضی دادگاه بر اساس این گزارشات رسمی و مستندات، می تواند تشخیص دهد که آیا ارزش اقساط مهریه به حدی کاهش یافته یا توان پرداخت آن به دلیل افزایش تورم به قدری تحت فشار قرار گرفته که نیاز به تعدیل وجود دارد یا خیر. این دقت در استناد به مراجع رسمی، به پرونده قوت و اعتبار بیشتری می بخشد.

چه کسانی می توانند دادخواست تعدیل اقساط مهریه بدهند و تحت چه شرایطی؟

در مسیر پرفراز و نشیب زندگی، شرایط افراد مدام در حال تغییر است. گاهی یک اتفاق غیرمنتظره، می تواند زندگی مالی فرد را از این رو به آن رو کند و توانایی او را برای انجام تعهدات مالی، از جمله پرداخت اقساط مهریه، تحت تأثیر قرار دهد. شناخت این شرایط و آگاهی از این که چه کسانی و تحت چه ضوابطی می توانند دادخواست تعدیل اقساط مهریه بدهند، کلید دستیابی به عدالت و حفظ حقوق است.

تعدیل از جانب زوج (مرد) و درخواست کاهش اقساط

درخواست کاهش اقساط مهریه از سوی زوج، یکی از رایج ترین انواع دادخواست تعدیل است. مردی که طبق حکم دادگاه، ملزم به پرداخت اقساط مهریه شده، ممکن است با تحولات ناخواسته ای در زندگی مالی خود مواجه شود. این تغییرات باید به حدی محسوس و مستند باشد که توانایی او را در پرداخت اقساط قبلی به چالش بکشد. برخی از این شرایط عبارتند از:

1. کاهش چشمگیر درآمد: از دست دادن شغل، کاهش ساعات کاری، بیماری ای که مانع از کار کردن شود، یا حتی رکود اقتصادی در حوزه کاری فرد، می تواند منجر به کاهش قابل توجه درآمد شود. اگر پیش از این، فرد مثلاً یک کارمند بود و درآمد ثابتی داشت اما اکنون بیکار شده یا به کاری با درآمد بسیار پایین تر مشغول است، درخواست او برای کاهش اقساط منطقی به نظر می رسد.
2. افزایش غیرقابل پیش بینی هزینه های ضروری زندگی: بیماری های سخت و پرهزینه برای خود یا یکی از اعضای خانواده که نیازمند درمان طولانی مدت است، افزایش ناگهانی و چشمگیر اجاره بها، تولد فرزند جدید یا سرپرستی افراد دیگر (مثل پدر و مادر سالخورده) می تواند بار مالی سنگینی را بر دوش فرد بگذارد و توان او را برای پرداخت اقساط مهریه بکاهد.
3. افزایش شدید نرخ تورم و بالا رفتن ارزش سکه: اگر مهریه به صورت سکه تعیین شده باشد و در دوره پرداخت اقساط، قیمت سکه به طرز سرسام آوری افزایش یابد، در حالی که درآمد فرد ثابت مانده، قدرت خرید او برای تأمین سکه ها به شدت کاهش می یابد. در این حالت، آنچه در ظاهر یک قسط ثابت است، در واقع بار مالی بسیار سنگین تری را بر دوش زوج می گذارد.

درخواست تعدیل از جانب زوج، بیش از هر چیز بر اثبات تغییر واقعی و محسوس در توان مالی متمرکز است. او باید به دادگاه نشان دهد که شرایط فعلی با زمان صدور حکم اعسار تفاوت اساسی پیدا کرده و ادامه پرداخت اقساط قبلی، او را به ورطه فقر یا ناتوانی در تأمین معیشت ضروری خود و خانواده اش سوق می دهد.

تعدیل از جانب زوجه (زن) و درخواست افزایش اقساط

بر خلاف تصور رایج، زوجه نیز می تواند در صورت تغییر شرایط، درخواست تعدیل اقساط مهریه را به دادگاه ارائه دهد. این درخواست معمولاً با هدف افزایش میزان اقساط صورت می گیرد و دلایل آن می تواند شامل موارد زیر باشد:

1. افزایش محسوس درآمد و بهبود وضعیت مالی مرد: اگر زوجه بتواند اثبات کند که وضعیت مالی زوج پس از صدور حکم اعسار و تقسیط، به طور قابل توجهی بهبود یافته است (مثلاً شغل جدیدی با درآمد بالاتر پیدا کرده، ثروتی به او ارث رسیده، یا سرمایه گذاری های او سوددهی چشمگیری داشته است)، می تواند درخواست افزایش اقساط را بدهد.
2. کاهش شدید ارزش ریالی اقساط تعیین شده به دلیل تورم بالا: این وضعیت برای زوجه بسیار ناراحت کننده است؛ زمانی که اقساط مهریه به صورت مبلغ ریالی ثابت تعیین شده، اما با گذشت زمان و افزایش نرخ تورم، ارزش واقعی آن مبلغ به شدت کاهش می یابد. زوجه احساس می کند هر قسطی که دریافت می کند، بخش ناچیزی از ارزش واقعی مهریه اش را جبران می کند. در این صورت، او می تواند با استناد به گزارشات رسمی تورم، درخواست افزایش مبلغ ریالی اقساط را برای جبران افت ارزش آن داشته باشد.

شرایط عمومی لازم برای تقدیم دادخواست تعدیل

فارغ از اینکه خواهان زوج باشد یا زوجه، برای موفقیت در دادخواست تعدیل مهریه، شرایط عمومی زیر باید احراز شود:

• صدور حکم قطعی اعسار و تقسیط مهریه: اولین و مهم ترین شرط این است که پیش تر، حکم قطعی مبنی بر اعسار زوج و تقسیط مهریه صادر شده باشد. تا زمانی که این حکم وجود نداشته باشد، بحث تعدیل اقساط بی معنی است.
• گذشت زمان و اثبات تغییر محسوس و واقعی در شرایط: دادگاه درخواست تعدیل را صرفاً زمانی می پذیرد که تغییر ملموسی در شرایط مالی یا اقتصادی نسبت به زمان صدور حکم اولیه رخ داده باشد. این تغییر نباید صوری یا ساختگی باشد و باید با مدارک و مستندات قوی اثبات شود.
• عدم تغییر صوری یا ساختگی وضعیت مالی: دادگاه ها به دقت وضعیت مالی را بررسی می کنند تا از هرگونه تلاش برای پنهان کردن درآمد یا ثروت جهت فرار از پرداخت مهریه جلوگیری کنند. تغییرات باید واقعی و قابل اثبات باشند.

مدارک لازم برای تقدیم دادخواست تعدیل تقسیط مهریه

تقدیم دادخواست تعدیل مهریه، مانند هر اقدام حقوقی دیگری، نیازمند ارائه مستندات و مدارک کافی است. این مدارک، نقش ستون فقرات پرونده را ایفا می کنند و به دادگاه کمک می کنند تا با بررسی دقیق آن ها، از صحت ادعاهای مطرح شده اطمینان حاصل کرده و تصمیمی عادلانه اتخاذ کند. بدون مدارک مستند، حتی قوی ترین استدلال ها نیز نمی توانند به تنهایی سرنوشت پرونده را رقم بزنند. در ادامه به مهم ترین مدارکی که باید ضمیمه دادخواست شوند، اشاره می شود:

ردیف	نوع مدرک	توضیحات
۱	مدارک شناسایی خواهان	کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی (فردی که دادخواست را ارائه می دهد).
۲	سند ازدواج	کپی برابر اصل سند رسمی ازدواج جهت اثبات رابطه زوجیت و تعلق مهریه.
۳	دادنامه قطعی اعسار و تقسیط مهریه	کپی برابر اصل حکم قطعی دادگاه که بر اساس آن، مهریه تقسیط شده است. این مدرک، پایه و اساس درخواست تعدیل است.
۴	اسناد اثبات کننده تغییر وضعیت مالی (زوج)	گواهی کسر از حقوق یا فیش حقوقی جدید و قدیم (برای اثبات کاهش درآمد). صورت حساب بانکی (گردش حساب) جهت نمایش کاهش موجودی یا درآمد. مدارک مربوط به بیکاری یا تغییر شغل (مثل نامه تعدیل از محل کار یا قراردادهای کاری جدید). قبوض و فاکتورهای مربوط به افزایش هزینه های ضروری زندگی (مثل اجاره نامه جدید با مبلغ بالاتر، فاکتورهای پزشکی و درمانی برای بیماری های خاص). استشهادیه محلی با شهادت حداقل دو شاهد معتبر و مطلع از وضعیت مالی فعلی خواهان. استعلام از اداره ثبت اسناد و املاک برای اثبات عدم دارایی جدید (در صورت ادعای عدم توان مالی). گواهی بیماری و مدارک هزینه های درمان (در صورت بیماری صعب العلاج یا پرهزینه).
۵	اسناد اثبات کننده تغییر وضعیت مالی (زوجه)	گواهی کسر از حقوق یا فیش حقوقی جدید زوج (در صورت افزایش درآمد او). صورت حساب بانکی زوج (در صورت دسترسی و اثبات بهبود وضعیت مالی). مدارک مربوط به افزایش درآمد زوج (مانند قراردادهای کاری جدید او). استشهادیه محلی با شهادت شهود مطلع از بهبود وضعیت مالی زوج. مدارک مربوط به نرخ تورم (در صورت لزوم، استناد به گزارشات رسمی بانک مرکزی یا مرکز آمار ایران).
۶	وکالت نامه	در صورتی که دادخواست از طریق وکیل تقدیم می شود، کپی برابر اصل وکالت نامه.

نمونه دادخواست تعدیل تقسیط مهریه: راهنمایی گام به گام

تنظیم یک دادخواست حقوقی دقیق و کامل، نیمی از راه موفقیت در پرونده است. دادخواست باید به روشنی خواسته شما را بیان کند، دلایل و مستندات را ذکر کرده و به مواد قانونی مربوطه استناد نماید. در ادامه، دو نمونه دادخواست تعدیل تقسیط مهریه، یکی از جانب زوج (خواهان کاهش اقساط) و دیگری از جانب زوجه (خواهان افزایش اقساط) ارائه می شود تا راهنمایی عملی برای شما باشد. فراموش نکنید که این نمونه ها باید بر اساس شرایط خاص پرونده شما شخصی سازی شوند و می توانند با مشورت وکیل، جزئیات بیشتری پیدا کنند.

نمونه ۱: دادخواست تعدیل اقساط مهریه از جانب زوج (درخواست کاهش)

خواهان: آقای/خانم [نام و نام خانوادگی زوج] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [کدملی] و نشانی [آدرس کامل]

خوانده: خانم [نام و نام خانوادگی زوجه] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [کدملی] و نشانی [آدرس کامل]

وکیل: [در صورت وجود، نام و نام خانوادگی وکیل و مشخصات او]

خواسته: تقاضای رسیدگی و صدور حکم مبنی بر تعدیل و کاهش میزان اقساط مهریه موضوع دادنامه شماره [شماره دادنامه اولیه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه محترم خانواده [نام شهرستان] (از مبلغ ماهیانه [مبلغ قبلی] به مبلغ ماهیانه [مبلغ درخواستی])

دلایل و منضمات دادخواست:

1. کپی برابر اصل سند رسمی ازدواج به شماره [شماره] مورخ [تاریخ]
2. کپی برابر اصل دادنامه قطعی اعسار و تقسیط مهریه به شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه محترم خانواده [نام شهرستان]
3. گواهی/فیش حقوقی جدید مربوط به [ماه/سال] که نشان دهنده کاهش درآمد است (در صورت وجود)
4. مدارک مربوط به تغییر وضعیت شغلی و درآمدی (مثلاً گواهی بیکاری، قرارداد کاری جدید با حقوق کمتر، نامه تعدیل نیرو، …)
5. صورت حساب بانکی (گردش حساب) برای [چند ماه اخیر]
6. اجاره نامه جدید منزل به شماره [شماره اجاره نامه] و تاریخ [تاریخ] با مبلغ افزایش یافته اجاره (در صورت مستاجر بودن)
7. فاکتورها و مدارک پزشکی مربوط به بیماری [نوع بیماری] و هزینه های درمانی (در صورت وجود)
8. استشهادیه محلی به همراه مشخصات و نشانی کامل شهود مبنی بر تغییر وضعیت معیشتی خواهان
9. گواهی فوت (در صورت فوت سرپرست یا افراد تحت تکفل جدید)

ریاست محترم دادگاه خانواده شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانب [نام خواهان] به موجب عقدنامه رسمی شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ] به عقد دائم خانم [نام خوانده] درآمده و مهریه ایشان [میزان مهریه] می باشد. متعاقباً و به دنبال مطالبه مهریه توسط خوانده محترم، اینجانب دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را تقدیم این دادگاه نمودم و طی دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه اولیه] مورخ [تاریخ] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه محترم خانواده [نام شهرستان]، حکم به تقسیط مهریه به مبلغ ماهیانه [مبلغ قبلی] و یک پیش پرداخت [مبلغ پیش پرداخت] در حق ایشان صادر گردید.

لیکن، پس از صدور حکم مذکور و در دوران پرداخت اقساط، شرایط مالی و معیشتی اینجانب به نحو چشمگیری دستخوش تغییرات منفی شده است. (در این بخش، جزئیات تغییرات را به صورت مستدل و مستند بیان کنید، مثلاً: از تاریخ [تاریخ] به دلیل [توضیح دقیق علت، مانند: تعطیلی کارگاهی که در آن مشغول به کار بودم / ابتلا به بیماری سخت و ناتوان کننده / افزایش سرسام آور نرخ تورم و هزینه های ضروری زندگی]، درآمد ماهیانه اینجانب از مبلغ [میزان درآمد قبلی] به مبلغ [میزان درآمد فعلی] کاهش یافته است. همچنین، هزینه های زندگی از جمله اجاره بها، درمان و معیشت ضروری خانواده، به شدت افزایش یافته و امکان ادامه پرداخت اقساط قبلی را عملاً از اینجانب سلب نموده است.)

با توجه به مراتب فوق و به استناد تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی که امکان تعدیل اقساط را در صورت تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکوم علیه پیش بینی نموده است، از محضر محترم دادگاه استدعا دارد با بررسی دقیق مستندات و شهادت شهود، نسبت به تعدیل و کاهش اقساط مهریه اینجانب از مبلغ ماهیانه [مبلغ قبلی] به مبلغ ماهیانه [مبلغ درخواستی]، اقدام و حکم مقتضی صادر فرمایید.

با تشکر و احترام فراوان،

نام و نام خانوادگی خواهان (یا وکیل)

امضا

نمونه ۲: دادخواست تعدیل اقساط مهریه از جانب زوجه (درخواست افزایش)

خواهان: خانم [نام و نام خانوادگی زوجه] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [کدملی] و نشانی [آدرس کامل]

خوانده: آقای [نام و نام خانوادگی زوج] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [کدملی] و نشانی [آدرس کامل]

وکیل: [در صورت وجود، نام و نام خانوادگی وکیل و مشخصات او]

خواسته: تقاضای رسیدگی و صدور حکم مبنی بر تعدیل و افزایش میزان اقساط مهریه موضوع دادنامه شماره [شماره دادنامه اولیه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه محترم خانواده [نام شهرستان] (از مبلغ ماهیانه [مبلغ قبلی] به مبلغ ماهیانه [مبلغ درخواستی])

دلایل و منضمات دادخواست:

1. کپی برابر اصل سند رسمی ازدواج به شماره [شماره] مورخ [تاریخ]
2. کپی برابر اصل دادنامه قطعی اعسار و تقسیط مهریه به شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه محترم خانواده [نام شهرستان]
3. مدارک مربوط به بهبود وضعیت شغلی و درآمدی خوانده (مثلاً گواهی اشتغال جدید، اطلاعات مربوط به افزایش سرمایه، …)
4. گزارشات رسمی نرخ تورم از مراجع ذیصلاح برای دوره های [مثلاً سال های اخیر]
5. صورت حساب بانکی (گردش حساب) خوانده (در صورت دسترسی)
6. استشهادیه محلی به همراه مشخصات و نشانی کامل شهود مبنی بر بهبود وضعیت مالی خوانده

ریاست محترم دادگاه خانواده شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانبه [نام خواهان] همسر دائم آقای [نام خوانده] به موجب عقدنامه رسمی شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ] می باشم و مهریه اینجانبه [میزان مهریه] می باشد. به دنبال مطالبه مهریه، دادگاه محترم طی دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه اولیه] مورخ [تاریخ] صادره از شعبه [شماره شعبه]، حکم به تقسیط مهریه به مبلغ ماهیانه [مبلغ قبلی] و یک پیش پرداخت [مبلغ پیش پرداخت] در حق اینجانبه صادر نمود.

اکنون، با گذشت زمان و با توجه به (در این بخش، جزئیات تغییرات را به صورت مستدل و مستند بیان کنید، مثلاً: افزایش شدید و بی سابقه نرخ تورم در سال های اخیر که منجر به کاهش چشمگیر ارزش ریالی اقساط مهریه شده است، و نیز بهبود وضعیت مالی خوانده محترم از تاریخ [تاریخ] که ایشان به [توضیح شغل جدید/سرمایه گذاری موفق و افزایش درآمدی] دست یافته اند، اقساط مهریه تعیین شده دیگر متناسب با شرایط فعلی و ارزش واقعی مهریه نمی باشد.)

اینجانبه با دریافت این اقساط، احساس می کنم که بخش ناچیزی از حقوق مادی ام جبران می شود و مهریه ای که در زمان عقد ارزش بالایی داشت، اکنون با این مبالغ اندک، معنای خود را از دست داده است. لذا، با توجه به مراتب فوق و به استناد تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و با عنایت به تغییرات حاصله در نرخ تورم و بهبود وضعیت مالی خوانده، از محضر محترم دادگاه استدعا دارد با بررسی دقیق مستندات و شهادت شهود، نسبت به تعدیل و افزایش اقساط مهریه اینجانبه از مبلغ ماهیانه [مبلغ قبلی] به مبلغ ماهیانه [مبلغ درخواستی]، اقدام و حکم مقتضی صادر فرمایید.

با تشکر و احترام فراوان،

نام و نام خانوادگی خواهان (یا وکیل)

امضا

مراحل گام به گام پیگیری دادخواست تعدیل اقساط مهریه

پس از اینکه با دقت و وسواس تمام، دادخواست خود را تنظیم و مدارک لازم را جمع آوری کردید، نوبت به پیگیری مراحل اداری و قضایی می رسد. این مسیر می تواند برای فردی که تجربه کافی ندارد، کمی سردرگم کننده به نظر برسد، اما با آگاهی از گام های پیش رو، می توان با اطمینان بیشتری آن را طی کرد. هر مرحله نیازمند توجه و دقت خاصی است تا روند پرونده به درستی پیش برود.

از تنظیم تا صدور حکم نهایی

1. آماده سازی کامل مدارک و مستندات: همانطور که پیش تر گفته شد، جمع آوری تمامی مدارک شناسایی، احکام قضایی قبلی و مهم تر از همه، اسناد اثبات کننده تغییر وضعیت مالی (فیش حقوقی جدید، مدارک هزینه ها، استشهادیه و…) در ابتدای کار ضروری است. همه مدارک باید برابر اصل شده باشند.

2. تنظیم دقیق دادخواست در فرمت قانونی: با استفاده از نمونه های ارائه شده و با رعایت نکات نگارشی و حقوقی، دادخواست خود را به صورت تایپ شده آماده کنید. حتماً خواسته، دلایل و مستندات خود را به وضوح بیان کنید.

3. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: پس از تکمیل دادخواست و مدارک، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید. در این دفاتر، دادخواست شما ثبت سیستمی شده و شماره پرونده دریافت می کنید. مسئول دفتر، مدارک شما را بررسی و به فایل الکترونیکی تبدیل می کند.

4. پرداخت هزینه های دادرسی: در دفاتر خدمات قضایی، هزینه های مربوط به ثبت دادخواست و دادرسی محاسبه و از شما دریافت می شود. این هزینه ها بر اساس تعرفه های قانونی تعیین می گردند.

5. پیگیری ابلاغ ها و تعیین وقت رسیدگی: پس از ثبت دادخواست، پرونده به شعبه دادگاه خانواده صالح ارجاع داده می شود. شما باید به طور منظم ابلاغیه های دادگاه (از طریق سامانه ثنا) را پیگیری کنید تا از زمان دقیق جلسه رسیدگی مطلع شوید. این ابلاغیه شامل تاریخ و ساعت حضور در دادگاه و شماره شعبه رسیدگی کننده خواهد بود.

6. حضور در جلسه دادگاه و دفاع از خواسته: در زمان مقرر، به همراه تمامی مدارک و مستندات اصلی (یا کپی برابر اصل شده آن ها) در دادگاه حضور یابید. این لحظه، فرصتی است تا شما یا وکیل تان، دلایل و استدلال های خود را به طور شفاهی به قاضی ارائه دهید. با احترام و وضوح به سوالات قاضی پاسخ دهید و سعی کنید وضعیت خود را به طور کامل و قانع کننده شرح دهید. حضور شما و ارائه توضیحات دقیق، می تواند تأثیر زیادی در نظر قاضی داشته باشد.

7. صدور رأی و مراحل پس از آن: پس از شنیدن اظهارات طرفین و بررسی مدارک، قاضی رأی خود را صادر می کند. این رأی نیز از طریق سامانه ثنا به شما ابلاغ خواهد شد. اگر از رأی صادره رضایت ندارید، بسته به نوع رأی (حضوری یا غیابی) و مهلت های قانونی، می توانید درخواست واخواهی (در صورت غیابی بودن رأی) یا تجدیدنظرخواهی (در مهلت ۲۰ روزه) ارائه دهید. تجدیدنظرخواهی به دادگاه تجدیدنظر استان ارجاع داده می شود و پرونده یک بار دیگر مورد بررسی قرار می گیرد. پیگیری تمامی این مراحل با دقت، برای حفظ حقوق شما ضروری است.

نکات حقوقی حیاتی برای دادخواست تعدیل مهریه

مسائل حقوقی همواره دارای پیچیدگی ها و ظرایف خاص خود هستند که بی توجهی به آن ها می تواند مسیر پرونده را تغییر دهد. در خصوص دادخواست تعدیل تقسیط مهریه نیز، نکات کلیدی و کاربردی وجود دارد که آگاهی از آن ها برای هر دو طرف دعوا (زوج و زوجه) بسیار مهم و سرنوشت ساز است. با در نظر گرفتن این نکات، می توانید با دیدی بازتر و قدم هایی استوارتر در این راه قدم بردارید.

1. صلاحیت دادگاه: دادخواست تعدیل باید در همان دادگاهی تقدیم شود که حکم اعسار و تقسیط اولیه مهریه را صادر کرده است. این دادگاه، به دلیل آشنایی قبلی با پرونده و شرایط اولیه، صلاحیت رسیدگی به درخواست تعدیل را دارد. مراجعه به دادگاه دیگر، باعث اطاله دادرسی خواهد شد.

2. نقش و تأثیر شهادت شهود: شهود می توانند نقش بسیار مهمی در اثبات تغییر وضعیت مالی ایفا کنند. انتخاب شهود مطلع، موثق و قابل اعتماد که بتوانند به روشنی در دادگاه شهادت دهند، از اهمیت بالایی برخوردار است. استشهادیه نیز باید به درستی و با دقت تنظیم شود.

3. تفاوت ورشکستگی برای تاجران با اعسار: نکته مهم این است که افراد تاجر (صاحبان شرکت های تجاری یا کسانی که شغل اصلی شان تجارت است) نمی توانند دادخواست اعسار یا تعدیل اقساط بدهند. در صورت ناتوانی در پرداخت بدهی ها، آن ها باید دادخواست ورشکستگی را مطرح کنند. اعسار مخصوص افراد غیرتاجر است.

4. احتمال تعیین پیش پرداخت در کنار اقساط: حتی در صورت پذیرش دادخواست تعدیل و کاهش اقساط، قاضی ممکن است مبلغی را به عنوان پیش پرداخت (مقداری از مهریه که باید یکجا پرداخت شود) تعیین کند و سپس مابقی مهریه را با اقساط جدید تقسیم نماید. این یک رویه رایج در بسیاری از دادگاه هاست.

5. معیار قاضی برای تعیین میزان اقساط: هیچ فرمول ثابت و صددرصدی برای تعیین میزان اقساط توسط قاضی وجود ندارد. دادگاه با در نظر گرفتن عواملی همچون میزان درآمد محکوم علیه، هزینه های ضروری زندگی او و خانواده اش، تعداد افراد تحت تکفل، و ارزش مالی مهریه، میزان اقساط را تعیین می کند. هرچند گاهی شنیده می شود که یک سوم یا یک چهارم درآمد ماهانه برای بدهی در نظر گرفته می شود، اما این صرفاً یک معیار عرفی است و قاضی می تواند با صلاحدید خود، تصمیمی متفاوت اتخاذ کند.

6. اهمیت مشاوره حقوقی مهریه با وکیل متخصص خانواده: پرونده های مهریه و تعدیل اقساط، اغلب پیچیدگی های خاص خود را دارند. مشورت با یک وکیل متخصص خانواده که تجربه کافی در این زمینه دارد، می تواند شما را در تنظیم دادخواست، جمع آوری مدارک، اثبات ادعاها و دفاع در دادگاه یاری رساند و شانس موفقیت شما را به طرز چشمگیری افزایش دهد.

7. مدت زمان تقریبی رسیدگی به پرونده: زمان رسیدگی به دادخواست تعدیل تقسیط مهریه می تواند متغیر باشد و به عواملی مانند حجم کاری دادگاه، تکمیل بودن مدارک، حضور یا عدم حضور طرفین و… بستگی دارد. اما معمولاً از چند هفته تا چند ماه طول می کشد تا رأی اولیه صادر شود و در صورت تجدیدنظرخواهی، این زمان طولانی تر خواهد شد.

8. هزینه های احتمالی دادرسی و وکالت: هزینه های دادرسی (که در دفاتر خدمات قضایی پرداخت می شود) و در صورت اخذ وکیل، حق الوکاله وکیل، از جمله مخارجی هستند که باید در نظر گرفته شوند. قبل از شروع فرآیند، از این هزینه ها مطلع شوید.

9. آیا می توان همزمان با اعسار، درخواست تعدیل هم داد؟ خیر، درخواست تعدیل اقساط مهریه زمانی مطرح می شود که حکم قطعی اعسار و تقسیط صادر شده باشد و شما در حال پرداخت اقساط باشید. در مرحله اولیه اعسار، هدف، تعیین شیوه پرداخت (تقسیط) است، نه تغییر در اقساط از پیش تعیین شده.

10. سرنوشت دادخواست تعدیل در صورت رد شدن: اگر دادگاه دادخواست تعدیل مهریه شما را رد کند، شما حق تجدیدنظرخواهی از این رأی را دارید. در این صورت، پرونده به دادگاه تجدیدنظر استان ارسال شده و مجدداً مورد بررسی قرار می گیرد.

11. تفاوت تعدیل مهریه با افزایش مهریه (از ابتدا): تعدیل مهریه صرفاً به تغییر اقساط مهریه تعیین شده می پردازد، اما افزایش مهریه (به معنای افزایش اصل میزان مهریه) تنها با توافق زوجین و ثبت آن در سند ازدواج ممکن است و این موضوع ارتباطی به دادخواست تعدیل ندارد.

12. نحوه اثبات عدم توانایی یا بهبود توانایی مالی: برای اثبات تغییر در وضعیت مالی، باید مستندات قوی ارائه شود. این مستندات می تواند شامل گواهی حقوق، گواهی بیمه، قراردادهای کاری، گواهی بیماری، مدارک پرداخت هزینه ها، و شهادت شهود باشد. هر چه مدارک شما کامل تر و مستدل تر باشد، شانس موفقیت شما بیشتر خواهد بود.

با در نظر گرفتن این نکات، می توانید با آگاهی کامل تر و آمادگی بیشتر، در مسیر حقوقی تعدیل تقسیط مهریه گام بردارید. این مسیر، نیازمند صبر، دقت و گاهی همراهی یک متخصص حقوقی است.

---

نتیجه گیری

در زندگی هر فردی، ممکن است شرایطی پیش آید که نیاز به بازنگری در تعهدات مالی، به ویژه در مورد مهریه، احساس شود. دادخواست تعدیل تقسیط مهریه، ابزاری قانونی و حیاتی است که به زوج و زوجه امکان می دهد تا در صورت تغییرات اساسی در وضعیت مالی یا اقتصادی، عدالت را در پرداخت مهریه برقرار سازند. این فرآیند، تنها یک تکلیف قانونی نیست، بلکه راهی برای ایجاد آرامش و تعادل در زندگی افرادی است که با چالش های اقتصادی دست و پنجه نرم می کنند.

با شناخت کامل مبانی قانونی (به ویژه ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی)، درک شرایط لازم برای تقدیم دادخواست، جمع آوری دقیق مدارک و طی کردن گام به گام مراحل حقوقی، می توان با اطمینان خاطر بیشتری این مسیر را پیمود. نمونه دادخواست های ارائه شده در این مقاله، راهنمایی عملی برای نگارش صحیح هستند و نکات حقوقی مهم، هشدارهایی برای جلوگیری از اشتباهات رایج به شمار می آیند.

همانطور که یک ضرب المثل قدیمی می گوید: دانستن، توانستن است. آگاهی از حقوق و تکالیف خود، به شما قدرت می بخشد تا در شرایط دشوار، با قاطعیت و منطق به احقاق حق خود بپردازید. در هر گام از این مسیر، به یاد داشته باشید که مشورت با یک وکیل متخصص خانواده، می تواند چراغ راه شما باشد و کمک کند تا با کمترین دغدغه و بهترین نتیجه، از این مرحله عبور کنید. امید است این راهنمای جامع، گره گشای مشکلات شما در زمینه تعدیل تقسیط مهریه باشد و قدمی در جهت دستیابی به عدالت و آرامش برداشته شود.