طریقه گرفتن سفته الکترونیکی

سفته الکترونیکی یک سند تعهدآور دیجیتالی است که جایگزینی مدرن و کارآمد برای سفته های کاغذی به شمار می رود. برای دریافت آن، کافی است متقاضی با مراجعه به سامانه ها یا اپلیکیشن های بانک های ارائه دهنده، پس از احراز هویت و وارد کردن مشخصات لازم، به صورت آنلاین و فوری سفته خود را تهیه کند.

در دنیای پرشتاب امروز، که هر روز شاهد تغییر و تحول در شیوه های انجام امور مالی و اداری هستیم، مفاهیم سنتی نیز رنگ و بوی تازه ای به خود می گیرند. سفته، به عنوان یکی از قدیمی ترین و رایج ترین ابزارهای تعهدآور در معاملات و تضمینات مالی، نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. در گذشته ای نه چندان دور، برای تهیه یک برگ سفته، باید به بانک ها یا روزنامه فروشی ها مراجعه می کردیم، صف می کشیدیم و زمان زیادی را صرف می کردیم. اما اکنون، با ظهور «سفته الکترونیکی»، این فرآیند دستخوش تحولی چشمگیر شده است.

سفته الکترونیکی، راهکاری نوین و هوشمندانه است که راحتی، سرعت و امنیت را به ارمغان آورده. تصور کنید در هر ساعت از شبانه روز و از هر مکانی، تنها با چند کلیک، بتوانید سفته مورد نیاز خود را صادر کنید، آن را به راحتی ضمانت کنید یا حتی انتقال دهید. این امکان دیگر یک رؤیا نیست، بلکه واقعیتی است که زندگی مالی بسیاری از افراد را متحول کرده است. با این راهنمای جامع و کاربردی، سفری را آغاز می کنیم تا تمام ابهامات مربوط به طریقه گرفتن سفته الکترونیکی را برطرف کنیم؛ از تعریف دقیق و تفاوت های آن با نوع کاغذی گرفته تا مراحل گام به گام دریافت از بانک های مختلف، ضمانت، ظهرنویسی و حتی استعلام. پس با ما همراه باشید تا گام به گام در این مسیر دیجیتالی قدم بگذاریم.

۱. سفته الکترونیکی چیست؟

سفته الکترونیکی، یک سند تجاری است که به صورت کاملاً دیجیتالی و با پشتوانه قانونی مشابه سفته های کاغذی صادر می شود. این سند، در واقع یک تعهدنامه الکترونیکی است که در آن صادرکننده متعهد می شود مبلغ مشخصی را در تاریخ معین یا عندالمطالبه به گیرنده (شخص حقیقی یا حقوقی) پرداخت کند. این تعهد در بستری امن و کاملاً آنلاین ثبت و نگهداری می شود و با یک شناسه خزانه داری یکتا اعتبار پیدا می کند.

۱.۱. تعریف جامع و حقوقی

از منظر حقوقی، سفته الکترونیکی سندی است که مطابق با قوانین تجارت و مصوبات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، به صورت الکترونیکی ایجاد و ذخیره می شود و تمامی آثار و اعتبار حقوقی سفته های سنتی را دارا است. این سند، با استفاده از بسترهای امن بانکداری الکترونیک و با احراز هویت دقیق صادرکننده، به عنوان یک ابزار معتبر برای تضمین پرداخت یا انجام تعهدات مالی به کار می رود. ماهیت الکترونیکی آن، امکان جعل و دستکاری را به حداقل می رساند و فرآیندهای مرتبط با آن را تسهیل می کند.

۱.۲. تفاوت های کلیدی با سفته کاغذی

با ورود سفته الکترونیکی به عرصه مبادلات مالی، طبیعی است که تفاوت های بنیادینی با نمونه های کاغذی آن وجود داشته باشد که شناخت این تفاوت ها برای هر کاربری ضروری است. این تفاوت ها، تجربه استفاده از سفته را به کلی دگرگون کرده اند.

• ماهیت: سفته کاغذی ماهیتی فیزیکی دارد و یک برگ سند قابل لمس است، در حالی که سفته الکترونیکی کاملاً دیجیتالی بوده و به صورت یک فایل الکترونیکی (معمولاً PDF) با یک شناسه یکتا ارائه می شود.
• صدور: برای سفته کاغذی، باید به صورت حضوری به بانک یا برخی روزنامه فروشی ها مراجعه می کردید. اما سفته الکترونیکی، در هر زمان و مکانی و به صورت آنلاین از طریق اپلیکیشن یا وب سایت بانک های ارائه دهنده، قابل صدور است.
• شناسایی و اعتبار: سفته های کاغذی دارای شماره سریال چاپی هستند. در مقابل، سفته الکترونیکی با یک شناسه خزانه داری یکتا اعتبار پیدا می کند که توسط خزانه داری کل کشور تخصیص داده می شود و امکان پیگیری و استعلام آن را فراهم می کند.
• ضمانت و ظهرنویسی: در سفته های کاغذی، ضمانت و ظهرنویسی به صورت دست نویس و روی پشت سفته انجام می شد. در سفته الکترونیکی، این فرآیندها نیز کاملاً دیجیتالی و از طریق سامانه های مربوطه صورت می گیرد.
• محدودیت مبلغ: سفته های کاغذی معمولاً در برگه های با مبالغ رند و مشخص (مانند یک، دو، پنج میلیون تومان) صادر می شوند که ممکن است با نیاز دقیق کاربر مطابقت نداشته باشد. اما سفته الکترونیکی را می توانید دقیقاً به هر مبلغ دلخواهی که نیاز دارید، صادر کنید.

۱.۳. اعتبار قانونی

یکی از مهم ترین نکاتی که در مورد سفته الکترونیکی باید بدانیم، اعتبار قانونی آن است. بسیاری ممکن است نگران باشند که آیا این سند دیجیتالی در مراجع قضایی به اندازه سفته کاغذی معتبر است یا خیر. پاسخ این است که بله، سفته الکترونیکی از پشتیبانی قانونی کامل برخوردار است و تمامی قوانین و مقررات مربوط به اسناد تجاری که در مورد سفته کاغذی اعمال می شود، شامل حال سفته الکترونیکی نیز می گردد. مصوبات بانک مرکزی و زیرساخت های حقوقی ایجاد شده، تضمین کننده این اعتبار هستند و در صورت بروز هرگونه مشکل، می توان از طریق مراجع قضایی پیگیری های لازم را انجام داد. در واقع، شناسه خزانه داری یکتا و فرآیند احراز هویت دیجیتال، اعتبار آن را حتی افزایش نیز می دهد.

۲. چرا باید سفته الکترونیکی بگیریم؟ (مزایا و کاربردها)

تصور کنید در میانه یک معامله مهم هستید و نیاز فوری به سفته دارید، اما بانک ها تعطیل اند یا وقت کافی برای مراجعه حضوری ندارید. اینجاست که ارزش سفته الکترونیکی خود را نشان می دهد. مزایای این جایگزین دیجیتالی، فراتر از صرفه جویی در زمان و انرژی است و تجربه کاربری بسیار بهتری را به ارمغان می آورد.

۲.۱. مزایای اصلی

استفاده از سفته الکترونیکی دنیایی از راحتی و امنیت را به روی شما می گشاید. بیایید نگاهی دقیق تر به این مزایا بیندازیم تا دریابیم چرا این روش، انتخابی هوشمندانه است:

• راحتی و دسترسی ۲۴/۷: بدون نیاز به مراجعه حضوری و در هر ساعت از شبانه روز، از هر کجا که هستید، می توانید سفته خود را صادر یا ضمانت کنید. این یعنی خداحافظی با ترافیک، صف های طولانی و محدودیت های زمانی.
• سرعت بالا: فرآیند صدور سفته الکترونیکی، معمولاً در کسری از دقیقه تکمیل می شود. به محض وارد کردن اطلاعات و پرداخت هزینه، سفته شما آماده استفاده است. این سرعت، در موقعیت های فوری، ارزش زیادی دارد.
• امنیت و کاهش ریسک جعل: یکی از بزرگترین نگرانی ها در مورد اسناد فیزیکی، امکان جعل یا مخدوش شدن آن هاست. سفته الکترونیکی با داشتن شناسه خزانه داری یکتا و فرآیند احراز هویت دیجیتال، تقریباً امکان جعل را به صفر می رساند و امنیت بالایی را تضمین می کند.
• انعطاف پذیری در مبلغ: برخلاف سفته های کاغذی با مبالغ از پیش تعیین شده، شما می توانید سفته الکترونیکی را دقیقاً به هر مبلغی که نیاز دارید، حتی مبالغ غیررند و دقیق، صادر کنید. این قابلیت، انعطاف پذیری بسیار زیادی به شما می دهد.
• صرفه جویی در زمان و هزینه: با حذف نیاز به رفت وآمد و هزینه های جانبی، در زمان و پول خود صرفه جویی می کنید. این مسئله برای افراد پرمشغله یک مزیت بزرگ محسوب می شود.
• سهولت در فرآیندهای جانبی: فرآیندهای مربوط به سفته مانند ضمانت، ظهرنویسی (انتقال سفته به دیگری) و استعلام وضعیت آن، همگی به صورت آنلاین و با چند کلیک ساده قابل انجام هستند.
• کاهش بوروکراسی اداری: سفته الکترونیکی بسیاری از پیچیدگی ها و مراحل اداری مرسوم در سفته های کاغذی را حذف کرده و فرآیند را برای همه کاربران ساده تر می کند.

۲.۲. کاربردهای رایج

سفته الکترونیکی همانند برادر کاغذی خود، کاربردهای گسترده ای دارد و در موقعیت های مختلفی به کار می آید. مهم ترین کاربردهای آن شامل:

• ضمانت دریافت وام و تسهیلات: بانک ها و مؤسسات مالی به طور فزاینده ای سفته الکترونیکی را به عنوان ضمانت نامه برای انواع وام ها و تسهیلات می پذیرند.
• تضمین حسن انجام کار: در قراردادهای کاری و استخدام، کارفرمایان ممکن است از کارمندان خود سفته ای به عنوان تضمین حسن انجام کار یا حفظ اموال شرکت طلب کنند. سفته الکترونیکی این فرآیند را تسهیل می کند.
• تعهدات مالی در معاملات تجاری و شخصی: چه در یک معامله بزرگ تجاری و چه در یک توافق مالی شخصی، سفته الکترونیکی می تواند به عنوان یک ابزار قانونی برای تضمین انجام تعهدات و بازپرداخت بدهی ها عمل کند.
• ضمانت بازپرداخت بدهی: اگر به کسی بدهکار هستید و قصد دارید پرداخت آن را تضمین کنید، سفته الکترونیکی ابزاری معتبر و راحت است.

۳. مدارک و پیش نیازهای ضروری برای گرفتن سفته الکترونیکی

برای اینکه بتوانید سفته الکترونیکی دریافت کنید، مانند هر فرآیند مالی دیگری، به یک سری مدارک و پیش نیازها احتیاج دارید. خوشبختانه، این مدارک اغلب همان هایی هستند که در زندگی روزمره خود با آن ها سروکار دارید و نیازی به تهیه اسناد پیچیده نیست.

۳.۱. مدارک هویتی

اولین و اساسی ترین نیاز، اطلاعات مربوط به هویت شماست. کد ملی شما در اینجا نقش کلیدی ایفا می کند، چرا که تمامی فرآیندهای احراز هویت و ثبت سفته بر اساس آن صورت می گیرد. همچنین، اطلاعات شناسنامه ای مانند تاریخ تولد و نام پدر نیز ممکن است برای تأیید هویت شما لازم باشد.

۳.۲. اطلاعات ارتباطی

یک شماره موبایل فعال و به نام خود متقاضی (شماره ای که کد ملی آن با کد ملی شما مطابقت داشته باشد) از الزامات اساسی است. این شماره برای دریافت کدهای تأیید، اطلاع رسانی ها و ارتباطات مربوط به سفته الکترونیکی استفاده می شود.

۳.۳. اطلاعات بانکی

بسته به بانکی که از آن سفته الکترونیکی تهیه می کنید، ممکن است داشتن یک شماره حساب بانکی فعال در همان بانک عامل نیز الزامی باشد. برخی بانک ها ممکن است برای احراز هویت یا برداشت هزینه سفته، به این اطلاعات نیاز داشته باشند.

۳.۴. گواهی امضای دیجیتال

در حال حاضر، همه بانک ها برای صدور سفته الکترونیکی، الزام به داشتن گواهی امضای دیجیتال ندارند، اما برخی پلتفرم ها یا بانک ها ممکن است برای احراز هویت قوی تر، این گواهی را از شما طلب کنند. گواهی امضای دیجیتال، اعتبار و امنیت معاملات الکترونیکی شما را به شدت افزایش می دهد.

۳.۵. احراز هویت آنلاین

قبل از صدور سفته، باید فرآیند احراز هویت آنلاین را از طریق اپلیکیشن یا سامانه بانک مربوطه تکمیل کنید. این فرآیند معمولاً شامل بارگذاری مدارک هویتی و تأیید چهره (سلفی) است تا اطمینان حاصل شود که فرد متقاضی، همان فردی است که ادعا می کند.

۳.۶. دسترسی به اینترنت و گوشی هوشمند/رایانه

از آنجایی که کل فرآیند الکترونیکی است، دسترسی به یک دستگاه هوشمند (گوشی موبایل یا تبلت) یا رایانه شخصی متصل به اینترنت، ضروری است.

۴. مراحل کلی طریقه گرفتن سفته الکترونیکی

دریافت سفته الکترونیکی، فرآیندی کاملاً سرراست و گام به گام است. قبل از اینکه به جزئیات هر بانک بپردازیم، بیایید یک نمای کلی از این مسیر را ترسیم کنیم تا ذهنیتی روشن از آنچه پیش رو دارید، پیدا کنید.

1. انتخاب بانک یا پلتفرم ارائه دهنده: اولین گام، انتخاب بانکی است که خدمات سفته الکترونیکی را ارائه می دهد. بانک هایی مانند ملی، رسالت، آینده، تجارت و مهر ایران از جمله ارائه دهندگان این سرویس هستند.
2. دسترسی به سامانه/اپلیکیشن: پس از انتخاب بانک، باید اپلیکیشن موبایل مربوطه (مانند بام برای بانک ملی، آی کاپ برای رسالت و مهر ایران، باجت برای تجارت) را نصب کنید یا به وب سایت رسمی بانک مورد نظر مراجعه کنید.
3. احراز هویت و ورود: اگر برای اولین بار از سامانه استفاده می کنید، باید ثبت نام و فرآیند احراز هویت آنلاین را طی کنید. در دفعات بعدی، با نام کاربری و رمز عبور خود وارد می شوید.
4. انتخاب گزینه صدور سفته الکترونیکی: در منوی اصلی یا بخش خدمات مالی اپلیکیشن/سامانه، گزینه ای با عنوان سفته الکترونیکی، صدور سفته یا مشابه آن را پیدا کرده و انتخاب کنید.
5. وارد کردن اطلاعات سفته: در این مرحله، باید جزئیات سفته را وارد کنید. این اطلاعات شامل: مبلغ دقیق تعهد، تاریخ سررسید (در صورت وجود)، مشخصات کامل گیرنده سفته (نام، کد ملی/شناسه ملی) و در صورت لزوم، توضیحات یا علت صدور سفته است.
6. مشاهده پیش نمایش و تایید نهایی: قبل از صدور نهایی، یک پیش نمایش از سفته با تمامی اطلاعات وارد شده به شما نمایش داده می شود. این مرحله حیاتی است؛ تمام جزئیات را با دقت بازبینی کنید تا از صحت آن ها مطمئن شوید.
7. پرداخت هزینه سفته: هزینه سفته الکترونیکی بر اساس نرخ مصوب بانک مرکزی (۵۰۰ تومان به ازای هر یک میلیون تومان) محاسبه می شود که باید به صورت آنلاین پرداخت کنید.
8. دریافت فایل PDF و شناسه یکتا: پس از تکمیل موفقیت آمیز فرآیند و پرداخت، سفته الکترونیکی شما صادر می شود و یک فایل PDF حاوی سفته به همراه شناسه خزانه داری منحصر به فرد در اختیار شما قرار می گیرد. این شناسه را به دقت نگهداری کنید.

۵. طریقه گرفتن سفته الکترونیکی از بانک های مختلف

اکنون که با مراحل کلی آشنا شدید، زمان آن رسیده که با جزئیات دقیق تر به سراغ هر یک از بانک های ارائه دهنده سفته الکترونیکی برویم. این بخش به شما کمک می کند تا با توجه به بانکی که در آن حساب دارید یا قصد افتتاح حساب دارید، مسیر مشخصی را طی کنید.

بانک ارائه دهنده	پلتفرم/سامانه	پیش نیازهای کلیدی	نکات مهم
بانک ملی	سامانه بام (وب سایت و اپلیکیشن)	حساب فعال در بانک ملی، فعال سازی بام، (احتمالاً امضای دیجیتال)	تطابق شماره موبایل با کد ملی الزامی است. از قدیمی ترین ارائه دهندگان.
بانک قرض الحسنه رسالت	اپلیکیشن آی کاپ (iCup)	حساب فعال در رسالت، ارزیابی اعتباری مرآت (مهم)	آی کاپ یک پلتفرم متمرکز برای چند بانک است.
بانک آینده	سامانه سفته و برات الکترونیکی بانک آینده (وب سایت)	حساب فعال در بانک آینده	عمدتاً از طریق وب سایت بانک آینده خدمات ارائه می شود.
بانک تجارت	اپلیکیشن باجت (Bajet)	حساب فعال در بانک تجارت	سرویس از اواسط سال ۱۴۰۱ عملیاتی شده است.
بانک قرض الحسنه مهر ایران	اپلیکیشن آی کاپ (iCup)	حساب فعال در مهر ایران	مشابه با بانک رسالت از طریق اپلیکیشن آی کاپ.

۵.۱. سفته الکترونیکی بانک ملی (سامانه بام)

اگر مشتری بانک ملی هستید، سامانه بام (بانکداری اینترنتی ملی) دروازه شما به دنیای سفته الکترونیکی است.

پیش نیازها: برای شروع، لازم است که حتماً در بانک ملی حساب فعال داشته باشید و سامانه بام شما نیز فعال باشد. در برخی موارد، ممکن است نیاز به گواهی امضای دیجیتال نیز داشته باشید که باید قبلاً آن را تهیه کرده باشید. همچنین، مطابقت شماره موبایل شما با کد ملی ثبت شده در بانک، یک شرط اساسی است.

مراحل گام به گام:

1. ابتدا وارد اپلیکیشن یا وب سایت سامانه بام شوید.
2. در بخش خدمات مالی یا مشابه آن، به دنبال گزینه سفته و برات الکترونیک یا صدور سفته الکترونیکی بگردید.
3. با ورود به این قسمت، مراحل مربوط به وارد کردن اطلاعات سفته شامل مبلغ، تاریخ سررسید، و مشخصات گیرنده را دنبال کنید.
4. پس از بررسی دقیق پیش نمایش و اطمینان از صحت اطلاعات، هزینه سفته را به صورت آنلاین پرداخت کنید.
5. در نهایت، سفته الکترونیکی شما صادر شده و می توانید فایل PDF آن را دریافت کرده و شناسه خزانه داری را یادداشت کنید.

نکات مهم: همواره از به روز بودن اپلیکیشن بام خود اطمینان حاصل کنید تا با خطاهای احتمالی مواجه نشوید.

۵.۲. سفته الکترونیکی بانک قرض الحسنه رسالت (اپلیکیشن آی کاپ)

بانک قرض الحسنه رسالت، از طریق اپلیکیشن آی کاپ (iCup)، خدمات سفته الکترونیکی را ارائه می دهد. آی کاپ یک پلتفرم متمرکز است که به چندین بانک خدمات مالی دیجیتال ارائه می کند.

پیش نیازها: علاوه بر داشتن حساب فعال در بانک رسالت، برای برخی خدمات به خصوص دریافت تسهیلات، گذراندن فرآیند ارزیابی اعتباری مرآت اهمیت زیادی دارد. این ارزیابی، میزان اعتبار شما را مشخص می کند.

مراحل گام به گام:

1. اپلیکیشن آی کاپ را دانلود و نصب کنید و با وارد کردن اطلاعات کاربری خود وارد شوید.
2. در منوی اصلی، گزینه سفته الکترونیک را انتخاب کنید.
3. سپس، به بخش خدمات صدور سفته بروید.
4. مبلغ تعهد و مشخصات گیرنده سفته (کد ملی/شناسه ملی) را با دقت وارد کنید.
5. پس از مشاهده پیش نویس و تأیید صحت اطلاعات، هزینه را پرداخت کنید.
6. سفته الکترونیکی شما صادر می شود و می توانید آن را در بخش مربوطه مشاهده یا دانلود کنید.

نکات مهم: فرآیند ارزیابی مرآت ممکن است زمان بر باشد، پس اگر برای تسهیلات نیاز به سفته دارید، زودتر اقدام کنید.

۵.۳. سفته الکترونیکی بانک آینده

بانک آینده نیز خدمات سفته الکترونیکی خود را عمدتاً از طریق وب سایت رسمی خود ارائه می دهد.

پیش نیازها: لازم است که یک حساب فعال در بانک آینده داشته باشید تا بتوانید از این سرویس استفاده کنید.

مراحل گام به گام:

1. به وب سایت رسمی بانک آینده مراجعه کنید و به دنبال بخش خدمات سفته و برات الکترونیکی بگردید (معمولاً با جستجوی سفته الکترونیکی بانک آینده در گوگل می توانید به راحتی به صفحه مربوطه برسید).
2. پس از ورود به سامانه، باید با اطلاعات حساب بانکی خود احراز هویت کرده و وارد شوید.
3. فرم های مربوط به صدور سفته را با دقت پر کنید و اطلاعاتی مانند مبلغ، گیرنده و تاریخ سررسید را وارد نمایید.
4. پیش نمایش سفته را بازبینی و تأیید کنید.
5. هزینه مربوطه را آنلاین پرداخت نمایید.
6. در نهایت، سفته الکترونیکی شما صادر شده و در دسترس خواهد بود.

نکات مهم: اطمینان حاصل کنید که از وب سایت رسمی بانک استفاده می کنید تا از امنیت اطلاعات خود مطمئن باشید.

۵.۴. سفته الکترونیکی بانک تجارت (اپلیکیشن باجت)

بانک تجارت نیز به جمع ارائه دهندگان سفته الکترونیکی پیوسته و این خدمات را از طریق اپلیکیشن باجت (Bajet) خود ارائه می دهد.

پیش نیازها: داشتن یک حساب فعال در بانک تجارت ضروری است.

مراحل گام به گام:

1. اپلیکیشن باجت را از فروشگاه های معتبر (مانند کافه بازار یا مایکت) دانلود و نصب کنید.
2. با اطلاعات حساب خود وارد اپلیکیشن شوید و به بخش خدمات سفته الکترونیکی یا مشابه آن بروید.
3. اطلاعات مورد نیاز برای صدور سفته (مبلغ، گیرنده، سررسید) را با دقت وارد کنید.
4. پیش نمایش سفته را بررسی و تأیید نمایید.
5. هزینه سفته را به صورت آنلاین از طریق اپلیکیشن پرداخت کنید.
6. سفته الکترونیکی شما صادر و آماده استفاده خواهد بود.

نکات مهم: این سرویس از اواسط سال ۱۴۰۱ عملیاتی شده است، بنابراین همواره مطمئن شوید که از آخرین نسخه اپلیکیشن باجت استفاده می کنید.

۵.۵. سفته الکترونیکی بانک قرض الحسنه مهر ایران (اپلیکیشن آی کاپ)

همانند بانک رسالت، بانک قرض الحسنه مهر ایران نیز خدمات سفته الکترونیکی خود را از طریق اپلیکیشن آی کاپ ارائه می دهد.

پیش نیازها: داشتن حساب فعال در بانک قرض الحسنه مهر ایران الزامی است.

مراحل گام به گام: فرآیند صدور سفته الکترونیکی در آی کاپ برای بانک مهر ایران کاملاً مشابه با بانک رسالت است که پیش تر توضیح داده شد. پس از ورود به آی کاپ، باید بانک مهر ایران را به عنوان بانک عامل خود انتخاب کنید و مراحل را دنبال نمایید.

نکات مهم: آی کاپ یک تجربه یکپارچه برای مشتریان هر دو بانک رسالت و مهر ایران فراهم می کند، بنابراین اگر با فرآیند یک بانک آشنا باشید، دیگری نیز برایتان ساده خواهد بود.

۶. نحوه ضمانت سفته الکترونیکی

در دنیای مالی، گاهی اوقات یک نفر برای تعهد دیگری ضامن می شود. این فرآیند در سفته الکترونیکی نیز به سادگی و به صورت آنلاین قابل انجام است. تصور کنید دوستتان برای دریافت وام به سفته ای نیاز دارد و از شما می خواهد ضامن او شوید؛ سفته الکترونیکی این فرآیند را برای شما راحت تر از همیشه می کند.

۶.۱. مفهوم ضمانت در سفته الکترونیکی

ضمانت در سفته الکترونیکی به معنای تعهد ضامن به پرداخت مبلغ سفته در صورت عدم انجام تعهد توسط صادرکننده اصلی است. نقش ضامن بسیار حیاتی است، چرا که او نیز به صورت قانونی در قبال پرداخت مبلغ سفته مسئولیت دارد. این مسئولیت ها کاملاً مشابه با ضمانت سفته های کاغذی است و از پشتوانه قانونی یکسانی برخوردار است.

۶.۲. پیش نیازهای ضامن

برای اینکه فردی بتواند ضامن سفته الکترونیکی شود، باید مانند صادرکننده اصلی، یک سری پیش نیازها را داشته باشد:

• احراز هویت: ضامن نیز باید قبلاً در سامانه یا اپلیکیشن بانک مربوطه احراز هویت کرده باشد.
• امضای دیجیتال: در برخی پلتفرم ها، ممکن است ضامن نیز نیاز به گواهی امضای دیجیتال داشته باشد.
• حساب در بانک عامل: به خصوص در بانک هایی مانند رسالت و مهر ایران که از آی کاپ استفاده می کنند، ضامن نیز باید در همان بانک حساب فعال داشته باشد و در برخی موارد فرآیند ارزیابی اعتباری (مانند مرآت در رسالت) را طی کرده باشد.

۶.۳. مراحل گام به گام ضمانت

فرآیند ضمانت سفته الکترونیکی معمولاً به شرح زیر است:

1. ابتدا ضامن باید وارد اپلیکیشن یا سامانه بانک عامل شود.
2. در بخش خدمات سفته الکترونیکی، گزینه ضمانت سفته را انتخاب کند.
3. سپس، باید شناسه خزانه داری سفته و کد ملی صادرکننده سفته را که از او دریافت کرده است، وارد کند.
4. سامانه اطلاعات سفته و گیرنده را به ضامن نمایش می دهد. ضامن باید این اطلاعات را به دقت بررسی و تأیید کند.
5. در صورت تأیید، با امضای دیجیتال (در صورت نیاز) یا تأیید نهایی از طریق رمز پویا، فرآیند ضمانت تکمیل می شود.

یادتان باشد، ضمانت سفته الکترونیکی به همان اندازه سفته کاغذی مسئولیت قانونی دارد. پس با آگاهی و دقت کامل این گام را بردارید.

۶.۴. نکات مهم

همانطور که گفته شد، ضامن باید شرایط بانکی مشابه صادرکننده را دارا باشد. این به معنای مطابقت کد ملی با شماره موبایل و داشتن حساب در بانک مورد نظر است. در برخی موارد نیز، بانک ممکن است شرایط اعتباری خاصی برای ضامن در نظر بگیرد.

۷. نحوه ظهرنویسی سفته الکترونیکی (انتقال سفته)

ظهرنویسی سفته به معنای انتقال مالکیت و تعهدات سفته از یک فرد به فرد دیگر است. این فرآیند که در سفته های کاغذی با امضای پشت سند انجام می شد، در سفته الکترونیکی نیز به شکل دیجیتالی و با امنیت بالا صورت می گیرد. تصور کنید که شما گیرنده یک سفته هستید و اکنون می خواهید آن را به شخص ثالثی منتقل کنید؛ ظهرنویسی الکترونیکی این کار را برای شما ممکن می سازد.

۷.۱. مفهوم ظهرنویسی

ظهرنویسی، در اصل یک تأییدیه است که نشان می دهد دارنده فعلی سفته، حقوق و اختیارات مربوط به آن را به فرد جدیدی منتقل می کند. این انتقال می تواند برای مقاصد مختلفی مانند تسویه حساب، ضمانت یا انتقال بدهی انجام شود. با هر ظهرنویسی، مسئولیت های حقوقی مربوط به سفته نیز به منتقل الیه جدید منتقل می شود.

۷.۲. تفاوت با ظهرنویسی سفته کاغذی

تفاوت اصلی در نحوه انجام فرآیند است. در سفته کاغذی، ظهرنویسی به صورت دستی و با نوشتن نام شخص جدید و امضا در پشت سفته انجام می شد. اما در سفته الکترونیکی، این فرآیند کاملاً دیجیتالی و از طریق سامانه های الکترونیکی بانک عامل انجام می شود. اطلاعات فرد جدید در سیستم ثبت شده و یک رکورد دیجیتالی برای انتقال ایجاد می شود که قابلیت پیگیری و استعلام دارد.

۷.۳. مراحل گام به گام ظهرنویسی

فرآیند ظهرنویسی سفته الکترونیکی معمولاً به صورت زیر است:

1. دارنده فعلی سفته الکترونیکی (فردی که سفته به نام اوست)، باید وارد اپلیکیشن یا سامانه بانک عامل شود.
2. در بخش خدمات سفته الکترونیکی، گزینه ظهرنویسی سفته یا انتقال سفته را انتخاب کند.
3. سپس، باید شناسه سفته مورد نظر و مشخصات کامل فرد جدید (انتقال گیرنده) شامل کد ملی و نام را وارد کند.
4. سیستم یک پیش نمایش از سفته و اطلاعات انتقال گیرنده جدید را نمایش می دهد. دارنده باید این اطلاعات را به دقت بررسی و تأیید کند.
5. با امضای دیجیتال (در صورت نیاز) یا تأیید نهایی از طریق رمز پویا، فرآیند ظهرنویسی تکمیل و سفته به نام فرد جدید ثبت می شود.

۷.۴. نکات حقوقی ظهرنویسی

دقت در وارد کردن اطلاعات انتقال گیرنده جدید بسیار حیاتی است، چرا که پس از تأیید نهایی، تغییرات به راحتی امکان پذیر نخواهد بود. همچنین، با هر ظهرنویسی، زنجیره مسئولیت های حقوقی شکل می گیرد و تمامی ظهرنویسان قبلی نیز در قبال پرداخت مبلغ سفته، مسئولیت تضامنی خواهند داشت.

۸. استعلام سفته الکترونیکی: چگونگی و اهمیت آن

یکی از بزرگترین مزایای سفته الکترونیکی، قابلیت استعلام فوری و دقیق آن است. تصور کنید قرار است سفته ای را از کسی بگیرید و می خواهید از صحت و اعتبار آن مطمئن شوید، یا می خواهید وضعیت سفته ای که خودتان صادر کرده اید را بررسی کنید. قابلیت استعلام به شما این اطمینان خاطر را می دهد.

۸.۱. چرا باید سفته الکترونیکی را استعلام کرد؟

استعلام سفته الکترونیکی به چند دلیل از اهمیت بالایی برخوردار است:

• اطمینان از صحت و اعتبار: با استعلام، می توانید مطمئن شوید که سفته واقعاً صادر شده است و اطلاعات آن (مبلغ، تاریخ سررسید، نام گیرنده) صحیح و دقیق است.
• بررسی وضعیت: می توانید وضعیت فعلی سفته را مشاهده کنید؛ آیا ضمانت شده است؟ آیا ظهرنویسی شده است؟ آیا تاریخ سررسید آن گذشته است؟
• پیشگیری از کلاهبرداری: با بررسی شناسه خزانه داری، از عدم جعل سفته اطمینان حاصل می کنید.
• پیگیری حقوقی: در صورت نیاز به پیگیری های قضایی، اطلاعات استعلام شده می تواند به عنوان مدرک معتبر مورد استفاده قرار گیرد.

۸.۲. مراحل استعلام

فرآیند استعلام سفته الکترونیکی بسیار ساده است:

1. ابتدا وارد سامانه یا اپلیکیشن بانکی شوید که سفته از آن صادر شده است.
2. در بخش خدمات سفته الکترونیکی، گزینه استعلام سفته یا مشاهده سفته های من را انتخاب کنید.
3. در این مرحله، باید کد ملی صادرکننده سفته و شناسه خزانه داری سفته را وارد کنید. این شناسه، همان کدی است که پس از صدور سفته به شما داده شده است.
4. پس از وارد کردن اطلاعات، جزئیات کامل سفته و وضعیت فعلی آن به شما نمایش داده می شود.

۸.۳. اطلاعات قابل مشاهده در استعلام

هنگام استعلام سفته الکترونیکی، معمولاً اطلاعات زیر در دسترس شما قرار می گیرد:

• مبلغ دقیق سفته
• تاریخ صدور و تاریخ سررسید (در صورت وجود)
• مشخصات کامل صادرکننده و گیرنده سفته
• نام و مشخصات ضامن (در صورت وجود)
• تاریخ و مشخصات ظهرنویسی ها (در صورت وجود)
• وضعیت فعلی سفته (صادر شده، ضمانت شده، ظهرنویسی شده، تسویه شده و …)

۹. قوانین و مقررات مرتبط با سفته الکترونیکی

همانطور که برای هر سند مالی معتبری قوانین و مقررات خاصی وجود دارد، سفته الکترونیکی نیز از این قاعده مستثنی نیست. پشتوانه قانونی این سند دیجیتالی، اطمینان خاطر لازم را برای استفاده از آن در معاملات و تعهدات مالی فراهم می کند.

۹.۱. مستندات قانونی

سفته الکترونیکی بر پایه قوانین تجارت جمهوری اسلامی ایران و مصوبات و بخشنامه های بانک مرکزی استوار است. وزارت امور اقتصادی و دارایی نیز در تدوین زیرساخت های قانونی آن نقش داشته است. این اسناد قانونی، اعتبار سفته الکترونیکی را کاملاً به رسمیت شناخته و جایگاه آن را در نظام حقوقی کشور تثبیت کرده اند. به این ترتیب، سفته الکترونیکی از نظر قانونی کاملاً معادل سفته کاغذی است و تمامی تعهدات و حقوق مربوط به آن، در مراجع قضایی قابل پیگیری هستند.

۹.۲. نکات حقوقی مهم

برای استفاده صحیح و ایمن از سفته الکترونیکی، آگاهی از چند نکته حقوقی مهم ضروری است:

• عدم امکان ویرایش پس از صدور: یکی از مهمترین ویژگی های سفته الکترونیکی، عدم امکان ویرایش اطلاعات آن پس از صدور نهایی است. این موضوع به افزایش امنیت و جلوگیری از دستکاری کمک می کند. بنابراین، قبل از تأیید نهایی، حتماً تمامی اطلاعات را به دقت بررسی کنید.
• مسئولیت های حقوقی: صادرکننده، ضامن و دارنده سفته الکترونیکی، هر یک مسئولیت های حقوقی مشخصی دارند که در قوانین تجارت پیش بینی شده است. صادرکننده مسئول پرداخت مبلغ سفته، ضامن مسئولیت تضامنی با صادرکننده را دارد و دارنده نیز می تواند در صورت عدم پرداخت، از طریق مراجع قانونی اقدام کند.
• قوه قهریه و پیگیری قضایی: در صورت عدم انجام تعهد از سوی صادرکننده، دارنده سفته می تواند از طریق مراجع قانونی و با ارائه سفته الکترونیکی و شناسه خزانه داری آن، پیگیری های لازم را انجام دهد. این فرآیند کاملاً مشابه با پیگیری سفته های کاغذی است.

۱۰. هزینه سفته الکترونیکی چقدر است؟

یکی از سوالات رایج در مورد سفته الکترونیکی، مربوط به هزینه آن است. خبر خوب این است که در این زمینه، تفاوت چندانی با سفته های کاغذی وجود ندارد و هزینه ها شفاف و مشخص هستند.

۱۰.۱. نرخ مصوب بانک مرکزی

هزینه سفته الکترونیکی دقیقاً مطابق با نرخ مصوب بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران محاسبه می شود و تفاوتی با سفته های کاغذی ندارد. این نرخ، ۵۰۰ تومان به ازای هر یک میلیون تومان مبلغ سفته است.

۱۰.۲. نحوه محاسبه

برای درک بهتر، بیایید چند مثال بزنیم:

• اگر سفته ای به مبلغ ۱۰ میلیون تومان صادر کنید، هزینه آن (۱۰ × ۵۰۰) ۵۰۰۰ تومان خواهد بود.
• برای سفته ۵۰ میلیون تومانی، باید (۵۰ × ۵۰۰) ۲۵۰۰۰ تومان پرداخت کنید.
• اگر مبلغ سفته شما مثلاً ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان باشد، هزینه آن (۶.۵ × ۵۰۰) ۳۲۵۰ تومان خواهد بود.

هزینه سفته الکترونیکی کاملاً شفاف و بر اساس نرخ مصوب بانک مرکزی است، پس نگرانی از بابت تفاوت قیمت با سفته کاغذی نداشته باشید.

۱۰.۳. شفافیت هزینه

این نرخ ثابت و مشخص، باعث می شود که هیچ گونه ابهامی در مورد هزینه سفته الکترونیکی وجود نداشته باشد. شما دقیقاً می دانید که برای هر مبلغ سفته ای که نیاز دارید، چقدر باید پرداخت کنید و این مبلغ، مستقیماً به حساب بانک مرکزی واریز می شود.

۱۱. حل مشکلات رایج و پشتیبانی سفته الکترونیکی

همانند هر سرویس دیجیتالی دیگر، ممکن است در فرآیند دریافت یا استفاده از سفته الکترونیکی با برخی مشکلات یا سؤالات مواجه شوید. اما نگران نباشید، راه هایی برای حل این مسائل و دسترسی به پشتیبانی وجود دارد.

۱۱.۱. مشکلات احتمالی

برخی از مشکلات رایجی که ممکن است برای کاربران پیش بیاید عبارتند از:

• خطا در احراز هویت: ممکن است اطلاعات هویتی شما به درستی تأیید نشود یا مشکل در تطابق شماره موبایل با کد ملی وجود داشته باشد.
• مشکل در فرآیند امضای دیجیتال: اگر پلتفرمی نیاز به امضای دیجیتال داشته باشد، ممکن است در مراحل آن با خطا روبرو شوید.
• عدم صدور سفته پس از پرداخت: در موارد نادری، ممکن است پس از پرداخت هزینه، سفته به دلیل مشکلات سیستمی صادر نشود.
• فراموشی شناسه خزانه داری: شناسه یکتای سفته بسیار مهم است و فراموشی یا گم کردن آن می تواند دردسرساز باشد (اگرچه معمولاً از طریق کد ملی قابل پیگیری است).
• مشکلات فنی اپلیکیشن/سامانه: گاهی اوقات اپلیکیشن یا وب سایت بانک ممکن است با اختلالات فنی موقتی روبرو شود.

۱۱.۲. راه های ارتباط با پشتیبانی

در صورت بروز هر یک از مشکلات فوق یا نیاز به راهنمایی بیشتر، بهترین راه این است که با بخش پشتیبانی بانک یا پلتفرم ارائه دهنده سفته الکترونیکی تماس بگیرید.

• پشتیبانی بانک ملی (سامانه بام): معمولاً شماره تلفن پشتیبانی مربوط به سامانه بام در وب سایت و اپلیکیشن بانک ملی قابل دسترسی است.
• پشتیبانی آی کاپ (برای رسالت و مهر ایران): شماره تماس ۰۲۱-۷۸۳۱۶۵۰۰ برای پشتیبانی خدمات سفته الکترونیکی آی کاپ از ساعت ۷ صبح تا ۲۴ فعال است.
• پشتیبانی بانک آینده و تجارت: شماره های تماس پشتیبانی یا بخش ارتباط با مشتریان این بانک ها در وب سایت های رسمی و اپلیکیشن های آن ها (باجت برای تجارت) قابل پیدا کردن است.

همواره سعی کنید اطلاعات مربوط به سفته (مانند کد ملی صادرکننده و شناسه خزانه داری) را در هنگام تماس با پشتیبانی آماده داشته باشید تا فرآیند پیگیری سریع تر انجام شود.

جمع بندی

در این سفر جامع، از تعریف سفته الکترونیکی و تفاوت های آن با نوع کاغذی گرفته تا تمامی مراحل دریافت، ضمانت، ظهرنویسی و استعلام آن در بانک های مختلف، با جزئیات آشنا شدیم. دیدیم که چگونه این سند دیجیتالی، با مزایایی نظیر راحتی، سرعت، امنیت بالا و انعطاف پذیری در مبلغ، توانسته جایگزینی قدرتمند و هوشمندانه برای سفته های سنتی باشد. دیگر نیازی به اتلاف وقت در صف های بانکی نیست؛ اکنون با چند کلیک و از هر مکان، می توانید نیازهای مالی خود را برآورده کنید.

سفته الکترونیکی با پشتوانه قانونی محکم و زیرساخت های امنیتی قوی، اعتمادی را به ارمغان می آورد که در معاملات امروز، بیش از هر زمان دیگری ارزشمند است. با مطالعه این راهنما، اکنون شما دانش و ابزار لازم را در اختیار دارید تا با اطمینان کامل، از این سرویس مدرن و کارآمد بهره مند شوید. این یک گام بزرگ به سوی دیجیتالی شدن کامل فرآیندهای مالی و یک تجربه کاربری بی دردسر است. پس با آگاهی از طریقه گرفتن سفته الکترونیکی، به جمع کاربران این خدمت نوین بپیوندید و از مزایای آن در زندگی مالی خود بهره مند شوید.