«آمار و احتمالات کاربردی» راهی بازار کتاب شد

تازوما/اصفهان از اهداف نویسندگان کتاب «آمار و احتمالات کاربردی» این بود که کتاب برای دانشجویان رشته های علوم انسانی، مانند مدیریت، اقتصاد، حسابداری، روان شناسی، کاربرد داشته باشد. آن ها در درس «آمار یک» می توانند از این کتاب استفاده کنند.

این بخشی از صحبت های یکی از نویسندگان کتاب «آمار و احتمالات کاربردی» است که از تازه های انتشارات جهاد دانشگاهی واحد اصفهان به شمار می آید. اثری که با کوشش و پژوهش آیتین سعادت ملی و محمد بامنی مقدم، از اساتید و محققان رشتۀ آمار، راهی بازار کتاب شده است.

آیتین سعادت ملی، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد در گفت وگو با تازوما و در خصوص انتشار تازه ترین اثر خود بیان کرد: این کتاب، فعالیت مشترکی از من و بامنی مقدم، عضو هییت علمی گروه آمار دانشگاه علامه طباطبایی است. کتاب «آمار و احتمالات کاربردی» 8 بخش دارد. فصل اول آن در اصل مقدماتی در توضیح علم آمار است و در آن تلاش کرده ایم به سوال های متعددی پاسخ دهیم، برای نمونه، علم آمار چیست؟ در این علم با چه مسایلی روبه رو هستیم؟ داده و مقیاس یا اصطلاحات دیگری که در این حوزه استفاده می کنیم، به چه معناست؟

این محقق ادامه داد: فصل های دوم و سوم و چهارم صرفاً به «آمار توصیفی» اختصاص دارد. در واقع، کوشیدیم تا تبیین کنیم که مقصود از آمار توصیفی چیست؟ معیارهای آمار توصیفی کدام است؟ هر بحث و بخشی در کدام حوزه بهترین کاربرد را دارد؟ همچنین به معیارهای مرکزی، پراکندگی و مباحث دیگر نظر کردیم.

این نویسنده درباره محتوای فصول بعدی چنین تشریح کرد: در فصل سوم، نمودارهای آماری را تعریف کردیم که موضوع بسیار مهمی است. علی رغم بی توجهی گروهی از محصلان و مدرسان این رشته به نمودارهای آماری، باید بدانیم که آن ها اهمیت فراوانی دارند. وقتی نمودار آماری را در اختیار مخاطب قرار می دهیم، به راحتی می تواند از آن اطلاعات و داده هایی را کسب کند. بنابراین نمودارها نیز به کار افرادی می آیند که اصلاً آمار نخوانده اند و هم می توانند مورد استفاده کسانی قرار بگیرند که شاید خوانده باشند، اما به دلیل فراموشی یا دانش کم نتوانند از راهی جز نمودار به داده ها پی ببرند.

او تصریح کرد: در فصل چهارم نیز به گشتاورها نگاه کردیم. در اینجا ضرورت دارد که دربارۀ اهمیت فصول دوم تا چهارم توضیحی بدهم. امتیازی که این کتاب در مقایسه با دیگر آثار دارد، این است که در نگارش به مباحث تیوریکِ صرف تکیه نکرده است. در دورانی هستیم که کنار نگاه تیوریکال باید به جنبه های دیگر نیز نظر شود. مباحث تیوریکال صرف پاسخگوی نیازها نیست.

این متخصص آمار در اهمیت مباحث کاربردی افزود: وقتی دانشجویی دانش آموخته می شود، نباید یک «کتاب آمار سیار» باشد! این فرد باید در حوزۀ کاربردی نیز به توانایی های کافی و لازم دست پیدا کند. به بیانی دیگر، فارغ التحصیل این رشته نباید فقط یک سری داده را حفظ کرده باشد، بلکه باید بتواند دانشش را به کار بگیرد.

او خاطرنشان کرد: با توجه به اهمیت مهارت آموزی دانشجویان، در بخش نمودارهای آماری تلاش کردیم تا دو نرم افزار اصلی آمار، یعنی SPS و minitab را آموزش دهیم. این دو نرم افزار را بخش به بخش و مرحله به مرحله به طور دقیق و با آوردن تصویر معرفی کردیم.

کتابی بر پایۀ تجربه، دید و ذهن آماری

سعادت ملی، سپس به سراغ فصل های پنجم به بعد رفت و چنین توصیف کرد: فصل پنجم را به احتمال اختصاص دادیم و کوشیدیم در ابتدا توضیح دهیم که احتمال چیست؟ و بگوییم چرا در دوران مدرنی که بسیار علم متحول شده هنوز گروهی از تاس و سکه و مهره استفاده می کنند. مطالب احتمال را با درنظرداشتن این مسیله که دید آماری را هم پوشش بدهد، بدون اثبات بررسی کردیم.

مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد درباره فصل ششم این کتاب نیز اظهار کرد: در فصل ششم، متغیرهای تصادفی را توضیح دادیم. به علاوه، گشتاورهای آن ها مانند، امید ریاضی یا واریانس، چه در حالت تک متغیره و چه در حالت توام، واکاوی شد و به متغیرهای گسسته و پیوسته هر دو نظر کردیم. مخصوصاً با توجه به ترسی که دانشجویان از مبحث انتگرال دارند، آن را در بخش متغیرهای تصادفی به سادگی بیان کردیم. همچنین، مثال های متعددی هم برای درک بهتر آن آوردیم.

این پژوهنده ادامه داد: در کل، ذکر مثال ها و سوالات متعدد از امتیازات این کتاب به شمار می آید که همگی به همراه پاسخ اند و برای داوطلبان کنکور کارشناسی ارشد هم مفید هستند. در واقع، نکتۀ ارزشمند کتاب «آمار و احتمالات کاربردی»، در کنار نرم افزار و نوشتار ساده اش این است که در پایان هر فصل تعدادی زیادی تمرین دارد. این تمرین ها حل و به تفصیل بیان شده اند. نمونۀ تست حل شده با توضحات و تمرین حل نشده شبیه تمرین های قبلی وجود دارد.  

نگارنده پس از آن، در خصوص فصل های دیگر کتاب «آمار و احتمالات کاربردی» نیز گفت: در دو فصل هفتم و هشتم به متغیرهای تصادفی پیوسته و گسسته که در رشته های مهندسی بسیار می تواند کاربرد داشته باشد، به تفکیک نظر کردیم. البته به طور جداگانه و با مثال مشخص کردیم که کدام موارد مختص رشته های مهندسی و کدام نمونه ها نیز مناسب رشته های علوم انسانی است. این بخش می تواند برای دانشجویان رشته های متعددی کاربرد داشته باشد و مورد تامل قرار بگیرد؛ به طوری که خواننده بداند هر بحثی در کجا کاربرد دارد.

این مدرس آمار و ریاضی یادآور شد: امیدوارم که دوستان و همکارانم در دانشگاه بدانند که این کتاب حاصل کوشش و نگارش کسانی است که آمار می دانند، تخصصشان این رشته است و سال هاست که در تدریس این شاخۀ علمی تلاش کرده اند. همین موضوع اهمیت دارد و آن را از سایر کتبی که استادان دیگر رشته ها می نویسند، متمایز می کند.

سپس توضیح داد: در این اثر با بهره مندی از تجارب، دید و ذهن آماری کتابی را نوشتیم که بتواند نیاز خوانندگان مختلف را پاسخ بدهد. سعیمان بر آن بوده که مطالب نامفهوم را شفاف کنیم. برای مثال، در نظر داشتیم که وقتی از «گشتاور» می گوییم، دانشجویان مهندسی و علوم انسانی نگاهشان به این موضوع متفاوت از یکدیگر است. کوشش ما بر این بود که برای هر دو گروه تبیین شود و به کارشان بیاید.

این پژوهشگر تاکید کرد: از اهداف نویسندگان کتاب «آمار و احتمالات کاربردی» این بود که کتاب برای دانشجویان رشته های علوم انسانی، مانند مدیریت، اقتصاد، حسابداری، روان شناسی، کاربرد داشته باشد. آن ها در درس «آمار یک» می توانند از این کتاب استفاده کنند. برای رشته های روان شناسی در درس «آمار توصیفی» هم می تواند موردتوجه قرار بگیرد. در بین رشته های مهندسی نیز باید گفت که این کتاب به کار دانشجویان عمران، مکانیک و صنایع خواهد آمد و به طور مشخص برای درس «احتمال» آنان مناسب است. در رشته های مهندسی پزشکی، مواد، کامپیوتر و برق نیز برای تدریس «آمار و مهندسی» منبعی درخور اعتناست.

پایان خبر تازوما